Υπέρ των αεροστάτων!

Όταν ήμουν μικρός θυμάμαι οι παπάδες έρχονταν στα αλώνια που παίζαμε εμείς, στις γειτονιές, κι οποία παιδάκια έβρισκαν τους έλεγαν: «Γιάννη!» «Κώστα!» «Ελάτε ντε να φτιάξουμε κανένα αερόστατο, πλησιάζει το Πάσχα!» Και πηγαίναμε στην εκκλησία, εμείς τα παιδιά, και φτιάχναμε μερικά αερόστατα. Την άλλη μέρα, μάς καλούσε άλλος παπάς σε άλλη ενορία, και πηγαίναμε να φτιάξουμε μερικά ακόμη, για άλλη εκκλησία. Πηγαίναμε κάθε μέρα στις διάφορες ενορίες και φτιάχναμε αερόστατα.

Τα αερόστατα είναι ένα έθιμο του Πάσχα στο Λεωνίδιο. Την ημέρα της Ανάστασης αφήνουμε στις αυλές των εκκλησιών τα αερόστατα στον ουρανό, για να γιορτάσουμε την Ανάσταση του Κυρίου. Λένε ότι το έθιμο ήρθε από τους ναυτικούς, πολλά-πολλά χρόνια πριν. 

Το Λεωνίδιο είναι μία γούβα, είναι όπως είναι ένας κρατήρας ηφαιστείου. Γύρω-γύρω βουνά και πάνω έχει ένα φαράγγι που πάει προς τον Πάρνωνα. Το φαράγγι κατεβάζει κρύο αέρα από το βουνό, το ρεύμα της Ελώνης που λέμε, και πάει προς τη θάλασσα. Αυτό ευνοεί και τα αερόστατα. Τα αερόστατα σηκώνονται κάθετα, κατακόρυφα, οπότε μπορεί να σηκωθεί 200-300 μέτρα και να το καμαρώνεις. Σε άλλα μέρη δε σηκώνεται πάνω από 50 μέτρα.

Κάθε ενορία λοιπόν έφτιαχνε, και φτιάχνει ακόμα, τα δικά της αερόστατα. Τα περισσότερα τα έφτιαχνε η Μητρόπολη, ακολουθούσε ο Άγιος Βασίλης και μετά ο Άγιος Γιάννης. Η δικιά μου ενορία ήταν η πιο μικρή, η Αγία Κυριακή, έφτιαχνε λιγότερα.

Το αερόστατο είναι ένας σάκος χάρτινος, αποτελείται από χαρτί, λεπτό χαρτί, λίγο πιο χοντρό από το τσιγαρόχαρτο, γιατί σκοπός μας είναι να είναι ελαφρύ. Παλιά δεν υπήρχε πολύ χαρτί τέτοιου είδους και το έφερναν συνήθως από την Ιταλία κάποιοι δωρητές, ειδικά γι’ αυτόν τον σκοπό. Το δώριζαν στις ενορίες τους. Αργότερα. άρχισαν οι ενορίες κι αγόραζαν χαρτί. Μάζευαν χρήματα για ν’ αγοράσουν χαρτί στα νυχτιά, στους Χαιρετισμούς.

"Έβγαζαν έναν δίσκο τα παιδάκια και σχολάζοντας η εκκλησία φώναζαν: «Υπέρ των αεροστάτων!» «Υπέρ των αεροστάτων!»"

Κι οι πιστοί, βγαίνοντας από την εκκλησία, έριχναν τον οβολό, με αυτά τα λεφτά να πάρουν κόλλες, να φτιάξουν αερόστατα. Είναι από τις πιο καλές στιγμές για ένα παιδί που έχει μεγαλώσει στο Λεωνίδιο.

Για να φτιάξουμε το αερόστατο κολλάμε φύλλα χαρτιού. Πρέπει τα κολλήματα να είναι δυνατά, αλλά κι ελαφριά. Να μην έχουμε πολλή κόλλα και βαραίνει, γιατί αυξάνουμε το βάρος στο αερόστατο. Παλαιά δεν υπήρχαν οι κόλλες που έχουμε σήμερα, φτιάχναμε κόλλα με αλεύρι και νερό. Σήμερα χρησιμοποιούμε την κόλλα που έχουν οι μαραγκοί, αλλά κι αυτήν την αραιώνουμε με νερό, για να είναι πιο λεπτό το κόλλημα και πιο ελαφρύ.

Στη βάση του χρησιμοποιούμε ένα καλάμι για να κάνει το στόμιο του, το στρογγυλό. Αυτά τα καλάμια τα παίρνουμε απ’ τους βάλτους, το Λεωνίδιο πάντα είχε στις άκρες ποταμάκια και δίπλα σε αυτά τα ποταμάκια γένουν καλάμια. Πηγαίνουμε λοιπόν στην Πελιά, στην Πλάκα, στου Μάγκα τον βάλτο και τα κόβουμε χλωρά, αλλά μετά τα αφήνουμε και ξεραίνονται λίγο για να ελαφρύνουν, να χάσουν λίγα υγρά. Πάνω στο στρογγυλό καλάμι κρεμάμε με σύρμα την «κολλημάρα», η οποία αποτελείται από ένα πανί. Σε αυτό το πανί μετά βάζουμε φωτιά, για να υψωθεί το αερόστατο. Ο αέρας όταν ζεσταίνεται γίνεται πιο ελαφρύς, οπότε ζεσταίνουμε εμείς τον αέρα που είναι μέσα στη σακούλα, και πάει προς τα πάνω.

Στα παλιά χρόνια έβαναν πανί από τα παλιόρουχα, είτε πουκάμισα είτε αθλητικές φανελίτσες, παντελόνια. Κάναμε μια μπάλα υφάσματος και τη βρέχαμε με λάδι ελιάς, γιατί τότε δεν είχαμε και πολλά πετρέλαια. Τώρα βάζουν ανάμεικτο λάδι και πετρέλαιο. Σκοπός μας είναι και να ανάψει και να βαστήξει και πολλή ώρα στον ουρανό. Με το πετρέλαιο που βάζουν τώρα ανάβει γρήγορα, αλλά τελειώνει και γρήγορα. Το λάδι βαστάει πιο πολλή ώρα.

Η φωτιά είναι ένα πρόβλημα. Πάντα το είχαμε και το έχουμε και σήμερα, και δεν το έχουμε ξεπεράσει. Όποτε πέφτει το αερόστατο κάτω, η κολλημάρα μισοκαίει ακόμα, καίει λίγο, και μπορεί να πάρει μια φωτιά, μια πυρκαγιά. Παλιά δεν είχαμε πυρκαγιές, ήταν η βλάστηση πιο έντονη. Αλλά τα τελευταία χρόνια φτιάξανε στο χωριό μας θερμοκήπια, τα τελευταία είκοσι χρόνια, και τώρα πια οι θερμοκηπιάδες πρέπει να ξενυχτάνε την ημέρα της Ανάστασης δίπλα στα θερμοκήπιά τους. Και τι κάνουν; Ή έχουν ένα λάστιχο με νερό να σβήσουν το αερόστατο που θα έπεφτε επάνω στο θερμοκήπιο ή άλλοι που έχουν κυνηγετικό όπλο, το πυροβολούν και το σκίζουν προτού πάει απάνω από το θερμοκήπιο!

Εκτός από τις ενορίες, πάντοτε φτιάχναμε αερόστατα και στις γειτονιές. Ιδιωτικά, τα παιδιά, οι φίλοι. Πηγαίναμε κι αγοράζαμε χαρτί με τα λιγοστά χρήματα που είχαμε, τότε δεν κυκλοφορούσαν και πολλά-πολλά χρήματα. Παίρναμε από τις μανάδες κλωστές και βελόνες για να ράψουμε το αερόστατο πάνω στο καλάμι, τους παίρναμε τα λάδια, λερώναμε το σπίτι… γινόμασταν μπελάς όταν πλησίαζε το Πάσχα. Το ήθελαν όμως κι αυτές, καμάρωναν!

Κάναμε και πειράματα. Ανάλογα τα χρήματα που είχαμε μπορεί να κάναμε και «τεσσάρα» με τέσσερα χαρτιά, «οχτάρα» με οχτώ, «δεκαεξάρα».  Η «κατοστάρα» πολύ δύσκολα, σπάνια. Το αερόστατο που επικράτησε στο τέλος λόγω μεγέθους, ήταν η «δεκαεξάρα», με δεκαέξι χαρτιά. Επειδή το κάθε χαρτί είναι 0,50x0,75, το αερόστατο τώρα έχει ύψος δύο μέτρα και διάμετρο τρία μέτρα! Είναι το πιο πετυχημένο αερόστατο.

Σήμερα τα αερόστατα που πέφτουν, τελειώνουν. Τότε όμως, επειδή δεν υπήρχαν χαρτιά και τα οικονομικά ήταν δύσκολα, δεν το αφήναμε να καταστραφεί το αερόστατο. Δεν ήταν μίας χρήσης. Μπορεί να το πιάναμε και να το ξαναρίχναμε και πέντε και δέκα φορές, μέχρι που μαύριζε από μέσα, μαύριζε από το λάδι, κι εμείς επιμέναμε και το ρίχναμε ξανά και ξανά, γιατί δεν υπήρχαν πολλά αερόστατα.

Οι γειτονιές ήταν οι: Στάη, Κοίλασο, Σίος. Όταν σε μια γειτονιά έριχναν ένα αερόστατο πέντε φίλοι, αν το έριχναν στη Στάη, αυτό μπορεί να πήγαινε στη Σίο να πέσει. Το ακολουθούσαν τα παιδιά που το είχαν ρίξει για να το πιάσουν και να το ξαναρίξουν, αλλά εκεί που θα έπεφτε ήταν κι άλλα παιδιά και το περίμεναν! Γινόταν μια σύγκρουση… τσακωνόντουσταν και τις πιο πολλές φορές το αερόστατο έσκιζε κιόλας. Μια φορά, εκεί στη δεξαμενή, είχαν μαλώσει πιο μεγάλα παιδιά από εμένα κι είχε πέσει τόσο ξύλο που κάνανε κουτροβούλες… λέω εγώ πάει, θα σκοτωθούν αυτοί! Θυμάμαι πάρα πολλά τέτοια εγώ… Θυμάμαι πάρα πολλά γιατί στα χρόνια μας αυτό κάναμε, δεν είχαμε κι άλλα παιχνίδια, ούτε ίντερνετ που έχουν σήμερα τα παιδιά, τίποτα.

Το βράδυ της Ανάστασης παλαιά πετάγαμε γύρω στα 40-50-60. Η Μητρόπολη, που ήταν πιο μεγάλη, καμία 80αριά. Σήμερα έχουν φτάσει να πετάνε και 300 η κάθε εκκλησία. Τα αερόστατα όταν σηκώνονται στον ουρανό, είναι σαν ένας έναστρος ουρανός  γεμάτος αστέρια, ένας ουρανός γεμάτος αστέρια! Ας έχει σύννεφα, νομίζεις ότι είναι γεμάτος αστέρια.

Τα πιο μακρινά αερόστατα έχουνε πάει μέχρι τη θάλασσα. Όλα τα παιδιά, από δώδεκα χρονών, μέχρι μεγάλοι, σαράντα χρονών, ρίχνουνε αερόστατα.  Μετά, αναλαμβάνουν τα παιδιά μας. Καλή ώρα εγώ, τώρα έχουν αναλάβει τα παιδιά μου. Και τα ρίχνουνε και μου λένε: «Έλα, ρίξε κι εσύ κανένα!»

«Όχι, ρίχτε εσείς, είναι η σειρά σας τώρα».