Ο Έλληνας Φιλέας Φογκ
Από μικρός ήθελα να ταξιδέψω σε όλο τον κόσμο. Το πρώτο βιβλίο που διάβασα σε ηλικία οκτώ ετών, ήταν «Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 ημέρες» του Ιουλίου Βερν. Φυσικά, ζήλεψα τότε τον Φιλέα Φογκ. Αλλά ο Φιλέας Φογκ έκανε τον γύρο του κόσμου περιμετρικά, δεν επισκέφτηκε κάθε χώρα του πλανήτη, πρέπει να γύρισε είκοσι - τριάντα χώρες. Πλέον, βάσει των στατιστικών μου, έχω γυρίσει σχεδόν πεντέμισι φορές όλο τον κόσμο γύρω-γύρω. Ενδεχομένως να είμαι, δηλαδή, πεντάκις Φιλέας Φογκ!
Ένα άλλο πράγμα που μου έδωσε κίνητρο για ταξίδια, ήταν τα γραμματόσημα. Σε ηλικία έντεκα - δώδεκα ετών άρχισα να μαζεύω γραμματόσημα από διαφορετικές χώρες. Μετά άνοιγα την εγκυκλοπαίδεια, έψαχνα, έβρισκα, πού κοντά έπεφτε αυτή η χώρα και μου έκανε μεγάλη εντύπωση ότι υπάρχουν τόσες πολλές. Κι αυτές τις τις εικόνες που έβλεπα πάνω στα γραμματόσημα, είχα πάντα το απωθημένο να τις επισκεφτώ…
Τελικά, το 2019 σε ηλικία σαράντα οκτώ ετών, κατάφερα να έχω επισκεφθεί και τις διακόσιες δύο χώρες του κόσμου: τις εκατόν ενενήντα τρεις που είναι στα Ηνωμένα Έθνη κι άλλες, όπως το Κόσοβο ή η Ταϊβάν, που δεν είναι στον ΟΗΕ, αλλά είναι de facto ανεξάρτητες. Η τελευταία χώρα που επισκέφθηκα για να ολοκληρώσω την λίστα, ήταν η Ισημερινή Γουϊνέα. Όλο αυτό μου πήρε εννέα - δέκα χρόνια. Σε όλο τον κόσμο είμαστε λίγες εκατοντάδες άνθρωποι που το έχουμε κάνει αυτό.
Τα ταξίδια είναι και φθηνά κι ακριβά. Πάντα επιλέγω να ταξιδεύω μόνος μου. Φυσικά, έχω ταξιδέψει με κάποια γκρουπ στην αρχή. Το έκανα καθαρά και μόνο για να μπορέσω να εξοικειωθώ με τους πιο μακρινούς προορισμούς. Από κει και πέρα, κατάλαβα ότι αν το οργανώσω μόνος μπορώ να έχω περισσότερο ελεύθερο χρόνο, να δω περισσότερα αξιοθέατα και φυσικά, να πληρώσω πολύ λιγότερα χρήματα. Ένα ταξίδι που μπορεί να κοστίσει 10.000 ευρώ, μπορούσα να το κάνω με 3.000 ευρώ ή και λιγότερα χρήματα. Αλλά πρέπει να είσαι πάρα πολύ οργανωτικός και πρέπει να τα υπολογίσεις όλα.
Πλέον, με την πρόοδο της τεχνολογίας μπορείς να δεις τα πάντα σε μία χώρα, χωρίς να πας εκεί. Αλλά αυτό που δεν μπορείς να νιώσεις, είναι οι μυρωδιές. Η ήπειρος με τις πιο περίεργες μυρωδιές είναι η Ασία. Την Ταϋλάνδη την έχω επισκεφτεί δεκάδες φορές κι ήταν η χώρα με τις πιο αντιφατικές μυρωδιές. Μπορεί να μύριζες τις αποχετεύσεις και λίγο παρακάτω να ήταν ένας μικροπωλητής και να μυρίσεις πεντανόστιμα φαγητά. Ή κάποιο μαγαζί με αρώματα. Υπάρχει τόσο μεγάλη ποικιλία από μυρωδιές.
Ούτως ή άλλως, η ασιατική κουζίνα βγάζει πολύ περίεργες μυρωδιές, για τα δικά μας ρουθούνια. Κι είναι κι η ήπειρος με τα πιο περίεργα φαγητά. Έχω δοκιμάσει κροκόδειλο στο Βιετνάμ, καρχαρία στην Ταϋλάνδη… Έχω δει να μαγειρεύουν και να βράζουν σκύλο στη Βόρεια Κορέα. Εκεί δεν μπορείς να πας μόνος σου. Είχα πάει με ένα ειδικό γκρουπ από την Κίνα και κάποιος είχε παραγγείλει σούπα σκύλου. «Θες να δοκιμάσεις;» «Όχι, ευχαριστώ δε θέλω!» Δε θα έμπαινα στη διαδικασία αυτή, να δοκιμάσω σκύλο!
Η Αφρική είναι κάτι άλλο. Στην αρχή, όταν επισκέφτηκα για πρώτη φορά τις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, είχα τρομάξει. Όταν πήγα στο Λεσότο και τη Σουαζιλάνδη, δύο χώρες οι οποίες περικλείονται από τη Νότια Αφρική, ήμουν ο μοναδικός λευκός.
“Θεέ μου, λέω, τι κάνω εδώ πέρα τώρα;”
Ήταν οι πρώτες «δύσκολες» χώρες που θυμάμαι. Στην πραγματικότητα δεν ήταν δύσκολες, οι άνθρωποι ήταν πολύ φιλικοί. Εγώ φοβόμουν, γιατί δεν είχα αποκτήσει ακόμα τον αέρα αυτής της μαύρης ηπείρου. Ένιωθα πως είμαι όχι η μύγα μες στο γάλα, αλλά το γάλα μες στη μύγα…
Η Αφρική είναι η ήπειρος που έχω ζήσει τη μεγαλύτερη περιπέτεια. Βρέθηκα στη Γουϊνέα-Μπισσάου, μία χώρα της δυτικής Αφρικής. Από εκεί θα πετούσα για τη Σενεγάλη. Αλλά η πτήση ακυρώθηκε, είχα χάσει και το κινητό μου. Έπρεπε να ταξιδέψω στη χώρα που ήταν η επόμενη πτήση μου, την Σιέρα Λεόνε. Ταξίδευα για μέρες με τάξι-βαν μαζί με δέκα άλλα άτομα. Κοιμόμουν στο αυτοκίνητο του ταξιτζή. Ταξίδευα με εύσωμες “Africa Mama” σε κακοτράχαλους δρόμους, έπρεπε να λαδώσω αστυνομικούς, έπρεπε να λαδώσω για να περάσω τα σύνορα κλπ. Γιατί για τους Αφρικανούς «λευκός», σημαίνει χρήμα.
Μια ακόμα ανάμνηση από την Αφρική, ήταν σε μια ψαραγορά στη Μαυριτανία. Τα ψαροκάικα ξεφόρτωναν τα ψάρια σε τελάρα. Μια παρέα πιτσιρικάδων περίμενε και παρακαλούσαν πότε θα πέσει ψάρι από το τελάρο, για να το πάνε στη μαμά τους. Είναι αυτή η ατέλειωτη φτώχεια της Αφρικής…
Έχω ταλαιπωρηθεί από ιούς τύπου SARS, από γαστρεντερικές διαταραχές, κι έχω κάνει χειρουργείο στο παχύ μου έντερο, λόγω φλεγμονής από κάποια τροφή, νομίζω χαλασμένο μύδι στην Τυνησία. Η φορά, όμως, που ένιωσα πως κινδύνευσα πιο πολύ, ήταν σε αεροπορικό ταξίδι. Πετούσα στη Βενεζουέλα για να πάω από το Καράκας, στο Μπαρκισιμέτο. Σε κάποια φάση, πέφτει το αεροπλάνο σε πολύ μεγάλο κενό αέρος. Νόμιζα ότι πέφταμε. Τελικά, ενώ ούρλιαζαν όλοι για κάνα τρίλεπτο, κάποια φάση επανήλθε η τάξη. «Ευτυχώς, Θεέ μου, με έσωσες μία ακόμα φορά».
Κι φυσικά, η τύχη με έχει βοηθήσει και άλλες φορές. Όταν με κυνήγησαν αγριόσκυλα στον Αμαζόνιο. Γιατί έκανα του κεφαλιού μου, ακολούθησα κάποια μονοπάτια, αλλά δεν υπολόγισα ότι μέσα στο δάσος θα νύχτωνε νωρίς. Μου επιτέθηκαν σκύλοι, αλλά για καλή μου τύχη είχα κάτι σφυρίχτρες, τους τρόμαξα και φύγανε.
Η μεγαλύτερη τύχη ήταν στο Αφγανιστάν. Εκεί έμεινα σε ένα ξενοδοχείο που δύο εβδομάδες μετά, δέχτηκε τρομοκρατική επίθεση. Σε χώρες όπως το Αφγανιστάν ή την Υεμένη, επειδή ουσιαστικά ήταν σε εμπόλεμη κατάσταση, φοβάσαι μη σε πάρει καμία ξώφαλτση…
Τους ανθρώπους τους φοβήθηκα σε χώρες της Λατινικής Αμερικής, στις οποίες δεσπόζει η εγκληματικότητα. Βραζιλία, Βενεζουέλα, Κολομβία. Αλλά και στην Ασία, στην Παπούα-Νέα Γουινέα, μπορεί να σε σκοτώσουν για πραγματικά πενιχρά ποσά. Και πέντε δολάρια να έχεις πάνω σου. Αντίθετα, σε χώρες με αυταρχικά καθεστώτα, είσαι ασφαλής. Απλά, νιώθεις πάντα ότι υπάρχουν πάρα πολλά μάτια κολλημένα πάνω σου.
Στη Βόρεια Κορέα αν ήθελες να φωτογραφίσεις δύο μπουκαλάκια νερού, έπρεπε να ρωτήσεις τους συνοδούς που είχες μαζί σου: «Μπορώ να βγάλω τα μπουκαλάκια νερό φωτογραφία;» Σου έλεγαν: «Όχι και τα δύο. Μπορείς να βγάλεις όμως το αριστερό!» «Μα το δεξί είναι ίδιο! Γιατί δεν μπορώ να το βγάλω;» «Μόνο το αριστερό». Δηλαδή, υπήρχε ένας τέτοιος παραλογισμός, έπρεπε κάθε φορά που έπρεπε να βγάλεις μία φωτογραφία, να ρωτήσεις τους συνοδούς σου.
Μου αρέσει πάρα πολύ να φωτογραφίζω κι αυτό μου έχει φέρει και προβλήματα. Το 2014 είχα πάει στο Μπαχρέιν, την εποχή της Αραβικής Άνοιξης. Έκανα μία υπέρτατη χαζομάρα. Μου είχαν κάνει δώρο ένα γιλέκο της Nikon, φωτογραφικό. Φοράω αυτό το γιλέκο και βγάζω φωτογραφίες. Κάποια στιγμή, ήρθαν δίπλα μου κάτι ρακένδυτοι: «Hello, my friend, είμαστε αστυνομικοί. Πρέπει να έρθεις μαζί μας». «Πού να έρθω, ρε παιδιά, μαζί σας;»
«Πρέπει να μας ακολουθήσεις. Γιατί βγάζεις φωτογραφίες. Απαγορεύεται. Πρέπει να έρθεις μαζί μας στο αστυνομικό τμήμα».
Μέσα σε δέκα λεπτά μαζευτήκανε δέκα αστυνομικοί, οι οποίοι αν τους έβλεπες θα έβαζες στοίχημα ότι ήταν ήταν κοινοί αλήτες. Τελικά, ήρθε κι ένας ένστολος και με πήγαν στο αστυνομικό τμήμα. «Παιδιά, είμαι τουρίστας, δε δουλεύω για κανέναν, έχω έρθει μόνος μου, βγάζω φωτογραφίες». Ακόμα, φυσικά, δεν έχω συνειδητοποιήσει ότι φοράω το γιλέκο της Nikon, το γιλέκο του φωτορεπόρτερ. Τέλος πάντων, αφού μιλησα και με τα μεγάλα κεφάλια της αστυνομίας, με άφησαν να φύγω.
Στις μη τουριστικές χώρες, είναι δύσκολο να πάρεις βίζα και σε πολλές πρέπει να λαδώσεις, είναι δεδομένο αυτό. Έχω κάνει διάφορες μηχανορραφίες για να ταξιδέψω. Για παράδειγμα, έχω πει πως είμαι μηχανικός σε έργα οδοποιίας στη Σομαλία. Ή πως έχω συγγενή στην Υεμένη, για να μου επιτρέψουν την είσοδο στη χώρα
Το μεγαλύτερο ταξίδι που έχω κάνει σε χρονική διάρκεια είναι πενήντα ημέρες, όταν πήγα στην Ωκεανία. Η Ωκεανία έχει πάρα πολλές χώρες. Είναι το Tουβαλού, το Bανουάτου, τα Φίτζι, τα νησιά του Σολομώντα, τα νησιά Μάρσαλ, η Tόνγκα. Είναι πολύ μικρές χώρες και μακριά η μία από την άλλη. Μπορείς να πας σε μία χώρα κι η επόμενη πτήση να είναι μετά από μέρες κι η χώρα να είναι ολόκληρη, όχι μεγαλύτερη από το Καστελλόριζο. Οπότε, τη βλέπεις σε μία ώρα κι απλά περιμένεις μέρες για να πας στην επόμενη.
Ειδικά σε αυτές τις μικρές χώρες, όταν με ρωτούσαν «τι ήρθες να κάνεις εδώ πέρα», έλεγα μικροψεματα. Έλεγα ότι είμαι ναυτικός κι ήρθα για να φορτώσω ψάρι ή ότι πουλάω λάδι. Έχω πει πολλά τέτοιου είδους ψέματα, γιατί δεν μπορεί να καταλάβει ο άλλος ότι είσαι ταξιδευτής, είναι το μεράκι κι η τρέλα σου κι αυτός είναι ο σκοπός σου, για να μπεις στην χώρα.
Όταν είσαι ταξιδευτής του κόσμου, δεν μπορείς να είσαι ούτε ρατσιστής, ούτε σεξιστής, ούτε να έχεις πρόβλημα με την ομοφοβία, με τον αντισημιτισμό, με ταξικές διακρίσεις, αλλά ούτε με ξενοφοβία κι ισλαμοφοβία. Αυτά τα αποβάλλεις αυτομάτως. Είναι δεξιότητες που αποκτάς στα ταξίδια, αν θέλεις να επιβιώσεις. Θα πρέπει να σεβαστείς τα ήθη και τα έθιμά τους και να ακολουθήσεις πιστά το τι κάνουν αυτοί, όχι το τι θέλεις να κάνεις εσύ. Για παράδειγμα, όταν είναι περίοδος ραμαζανιού, τι σημαίνει αυτό; Απαγορεύεται να φάω στο δρόμο, απαγορεύεται να πιω στο δρόμο. Επειδή είμαι δυτικός κι έχω διαφορετική θρησκεία από αυτούς, δε σημαίνει πως θα τους προσβάλλω. Θα γίνεις λίγο χριστιανός, λίγο μουσουλμάνος, λίγο βουδιστής, λίγο ινδουιστής…
Όπως είπα, ταξιδεύω μόνος μου. Γνώρισα χιλιάδες ανθρώπους, έχω σφίξει χέρια χιλιάδων ανθρώπων, έχω μιλήσει με χιλιάδες ανθρώπους, έχω κρατήσει φίλους σε όλο τον κόσμο και δε νομίζω ότι μου έλειψε ποτέ η παρέα. Για μένα, κάθε ταξίδι είναι τρία ταξίδια. Η προετοιμασία, το εκεί και το μετά. Πολλές φορές πέφτω να κοιμηθώ το βράδυ, σκέφτομαι μία χώρα, είτε τα καλά της, είτε τα κακά τους και με παίρνει ο ύπνος. Επειδή είμαι γεμάτος αναμνήσεις από όλα αυτά ταξίδια. Κατάφερα να κάνω αυτό που θέλω, είμαι γεμάτος.
