ΟΛΗ ΜΟΥ ΤΗ ΖΩΗ ΨΑΧΝΩ ΔΙΣΚΟΥΣ
ΟΛΗ ΜΟΥ ΤΗ ΖΩΗ ΨΑΧΝΩ ΔΙΣΚΟΥΣ
Περιγραφή
Για περισσότερα από σαράντα χρόνια ο Ζαχαρίας Βρελιανάκης ταξιδεύει σε όλη την υφήλιο αναζητώντας βινύλια. Στο δισκάδικό του, σε μια στοά στο Μοναστηράκι, καθημερινά συναντιούνται φανατικοί συλλέκτες, απλοί περαστικοί, τουρίστες και μικρά παιδιά, που τους ενώνει η αγάπη για τη μουσική.
Φίλτρα
Συντελεστές
Έρευνα
- Ναταλία Μητσιώνη
Αφήγηση
- Ζαχαρίας Βρελιανάκης
Δημιουργία Podcast
- Ευφροσύνη Κυριαζή
Σχεδιασμός Ήχου
- Δημήτρης Παλαιογιάννης
Επεξεργασία Ήχου
- Κωνσταντίνος Φιλιππόπουλος
Σκηνοθεσία Βίντεο
- Ισιδώρα Χαρμπίλα
Όλη τη ζωή ασχολούμαι με το βινύλιο, από παιδί. Δεκατεσσάρων χρονών ερχόμουνα κι έπαιρνα δίσκους με τη μητέρα μου, μικρούς, στο υπόγειο αυτής της στοάς, που τώρα έχω δισκάδικο.
Ξεκίνησα με τους μικρούς δίσκους, που ήταν ένα τραγούδι η πλευρά. Τη δεκαετία του '70, επειδή ήτανε πιο φτωχός ο κόσμος γενικά, δεν υπήρχαν χρήματα, αγόραζαν, πουλάγανε πάρα πολύ οι μικροί δίσκοι. Στις αρχές δεκαετίας του '80, με ΠΑΣΟΚ, με όλα αυτά, διπλασιάστηκε ο βασικός μισθός τότε, άλλαξε το κοινωνικό επίπεδο, άρχισαν να έρχονται πολλοί δίσκοι εισαγωγής, να βγαίνουν πολλά long play, μεγάλοι δίσκοι, και τότε όλα τα δισκάδικα πούλαγαν τους μικρούς δίσκους σε πολύ χαμηλή τιμή, με είκοσι δραχμές τότε πήγαινες κι αγόραζες μικρά δισκάκια. Κι επειδή εμείς είχαμε χαρτζιλίκι, τότε όταν ήμασταν πιτσιρίκια, ήταν μία εύκολη λύση. Κι έτσι έμαθα πάρα πολλά τραγούδια στην τύχη, δεν υπήρχε τότε ίντερνετ. Με μάγεψε το βινύλιο τότε, μ’ άρεσε πολύ. Βρήκα διέξοδο στη ζωή μου, τότε, μικρός.
Κάποια στιγμή, είναι λίγο αστείο, χάλασε το μηχανάκι μου και δεν είχα χρήματα να το φτιάξω. Ήμουνα είκοσι χρονών, είκοσι κάτι, ξέρω γω, κι είχα δίσκους στο σπίτι και κατέβηκα εδώ κάτω στο Μοναστηράκι, στον δρόμο, και πούλησα κάποιους δίσκους για να φτιάξω το μηχανάκι μου. Και το είδα ότι ήταν μία δουλειά που πέρα από ότι μου άρεσε, ήταν στο στοιχείο μου κι ήτανε κι εύκολο να την κάνω, υπήρχε και ζήτηση. Και μετά άρχισα να ψάχνω δίσκους.
Κι επειδή ήταν τότε εκείνα τα χρόνια, στα '80s, δύσκολα να βρεις δίσκους, πήγαινα… Τότε φεύγανε οι αμερικάνικες βάσεις. Ήταν όλη η Γλυφάδα κι όλες οι περιοχές γύρω, η Αργυρούπολη, ήταν με Αμερικάνους. Και πηγαίναμε τότε όλοι στις πωλήσεις που κάναν, τα yard sales που κάναν οι Αμερικάνοι και πουλάγαν έπιπλα, να μην τα πάρουν μαζί, πουλάγαν δίσκους, πουλάγαν πικάπ, οτιδήποτε δε θέλανε να πάρουν μαζί τους κι εκεί πέρα πολλές φορές είχανε βινύλια κι αγοράζαμε τότε. Ήταν πολύ δύσκολο τα πρώτα χρόνια.
Μετά άρχισα να πηγαίνω ταξίδια στην Ολλανδία και να φέρνω δίσκους, στην Αγγλία, και κάποια στιγμή το 1994 πήγα στην Αμερική. Και στην Αμερική ήταν η εποχή που όλοι αφήνανε τα βινύλια για να πάρουν CD, ήταν το good timing, ήταν καλή περίοδος για μένα. Πήγα εκεί κι ό,τι δίσκο έβλεπα, τον αγόραζα. Δηλαδή αγόραζα μαζικά, ποσότητες δίσκων.
Γενικά, εγώ τι έκανα; Έπαιρνα ένα αυτοκίνητο κι οδηγούσα στην Αμερική και μάζευα δίσκους, φόρτωνα δίσκους. Δηλαδή πήγαινα σε πολιτείες, φόρτωνα, άλλες φορές νοίκιαζα φορτηγάκια, ξέρεις, και πήγαινα από πολιτεία σε πολιτεία. Έχω οδηγήσει σε περίεργες συνθήκες, έχω κοιμηθεί στο αμάξι για να προλάβω να πάω από το ένα μέρος στο άλλο, δηλαδή μπορεί να είχα μία ώρα ύπνο για να βρω δίσκους σε άλλο παζάρι. Ήμουν πιο νέος τότε, άντεχα να τα κάνω αυτά. Δηλαδή μπορεί να τελείωνες, να πήγαινες σε μία έκθεση δίσκων, να τελείωνες 5-6 το απόγευμα. Μετά σου λέγανε: «Έλα σπίτι μου, έχω δίσκους». Και πήγαινες σε ένα σπίτι κι έβλεπες ο άλλος να έχει δεκαπέντε χιλιάδες δίσκους σπίτι του, ο άλλος είκοσι χιλιάδες δίσκους και ξαφνικά ξενύχταγες εκεί να διαλέγεις δίσκους και την άλλη μέρα είχες παζάρι, έφευγες απ' τη Νέα Υόρκη και πήγαινες στην Πενσυλβάνια, στη Φιλαδέλφεια, ξέρω γω, κι αυτό το πράγμα ήθελε οχτώ ώρες οδήγημα. Κι έφτανες στο παζάρι και δεν προλάβαινες να κοιμηθείς, ξέρεις, είχε μία περιπέτεια όλο αυτό. Ή οδηγούσαμε, πηγαίναμε στο Ντένβερ κι είχαμε ντελαπαρισμένες νταλίκες δίπλα μας κι οδηγούσαμε μέσα στη χιονοθύελλα με βινύλια κι αυτά. Γενικά, μία περιπέτεια. Και δεν ήξερες τι θα βρεις. Δεν ξέρεις ποτέ τι θα συναντήσεις. Μου 'χουν περάσει τα πιο σπάνια πράγματα από τα χέρια μου, εννοείται, έχουν περάσει πάρα πολλά πράγματα.
Οι Αμερικανοί συλλέγουν τα πάντα, δε συλλέγουν μόνο δίσκους. Δηλαδή, έχω πάει σε σπίτι που έχει τους πιο σπάνιους ψυχεδελικούς δίσκους και μου λέει: «Αυτή δεν είναι η βασική μου συλλογή, η βασική μου συλλογή είναι τα κουταλοπίρουνα!» και μου ανοίγει κάτι συρτάρια και μου βγάζει κάτι κουταλοπίρουνα, κάτι περίεργα, κάτι ξέρεις. Μια φορά ήμουν σε ένα δισκάδικο στην Αμερική, με πλησιάζει ένας τύπος και μου λέει: «Είσαι από την Ελλάδα; Πωπώ, η Ελλάδα φοβερή χώρα, είχε πολύ γενναίους πολεμιστές, πολεμάγανε στους πολέμους, ήταν ήρωες!» άρχισε να μου λέει τέτοια. Και μου λέει: «Εγώ μαζεύω πράγματα από τον πόλεμο, οτιδήποτε πολεμικό». Και μου λέει: «Έχω πάει σε ένα σπίτι κι έχω τρελαθεί, το θέλω πάρα πολύ». Λέω: «Τι θέλεις;» Μου λέει: «Του έχω δώσει διακόσια δολάρια και δε μου το δίνει, το θέλω πάρα πολύ κι η γυναίκα του του λέει: "Κράτα το σουβενίρ για τα παιδιά και μην το πουλήσεις, γιατί εκεί πήγες και πολέμησες, στην Κορέα"». «Τι ήταν αυτό;» του λέω. «Ήταν το σκαλπ Κορεάτη». Το σκαλπ, ξέρετε! Και μου λέει: «Του ζητάω να μου το πουλήσει». «Τι θα το κάνεις», του λέω, «αυτό το πράγμα;» Περί ορέξεως, κολοκυθόπιτα…
Έχω πάει στην Αμερική τριάντα φορές, έχω πάει Ιαπωνία για δίσκους, έχω πάει Βραζιλία, έχω πάει παντού, ξέρω γω, έχω πάει σαράντα φορές στην Ολλανδία, έχω πάει, δεν ξέρω πόσες, είκοσι φορές στην Αγγλία, έχω πάει Βέλγιο, Γερμανία, έχω πάει σε πολλές χώρες και πολλές φορές για να πάρω δίσκους. Και καμιά φορά σε οδηγούσε το ένστικτο κι έβρισκες δίσκους ή κάποιος σου 'λεγε: «Έχω μια αποθήκη εκεί που έχω κάτι βινύλια παρατημένα» και πήγαινες κι έβρισκες θησαυρούς! Μου 'χει τύχει αυτό μερικές φορές κι εκεί που έλεγα: «Πωπώ, δε βρήκα τίποτα».
Όταν είχα πάει στην Ιαπωνία, ήταν όλες οι ταμπέλες στα ιαπωνικά και δεν ήξερα να πάω στα δισκάδικα. Οι ταξιτζήδες ήταν πολύ τίμιοι, δε σε κλέβανε, αλλά δε μιλάγαν καθόλου αγγλικά για να συνεννοηθείς. Και μου λένε: «Θα σου βρούμε έναν βοηθό να σε πάει». Λέω: «Πόσο θα παίρνει την ώρα;» Και μου λέει: «Δεν πληρώνεται με λεφτά, θα του παίρνεις φαγητό». Του λέω: «Δεν είναι σωστό αυτό». Μου λέει: «Περίμενε και θα δεις!» μου λέει ο Ιάπωνας. Και μου σκάει ένας χοντρός… τόσος! Και πηγαίναμε και παίρναμε και τρώγαμε σούσι κι αυτά κι έτρωγε, ξέρεις, τέσσερις φορές αυτά που έτρωγα εγώ! Και πραγματικά δε σύμφερε. Ήτανε τεράστιος!
Ξεκίνησα το δισκοπωλείο μου τέλη της δεκαετίας του ’80. Όταν έχεις μαγαζί και μπαίνει πολύς κόσμος μέσα, είναι σαν να έχεις ένα σπίτι ανοιχτό, να μπαίνει μέσα όποιος θέλει. Μπορεί να πάει ο άλλος να λέει τα προσωπικά του, τα ψυχολογικά του, ξέρεις, ακούμε και παράξενες ιστορίες.
Έχω πελάτη εδώ πολλά χρόνια, πολύ καλό παιδί, ο οποίος ό,τι δίσκο αγοράζει, γράφει σε ένα τετράδιο το κάθε τραγούδι και μετά κάνει λοταρία κάθε πρωί που ξυπνάει κι αποφασίζει η λοταρία ποιο τραγούδι θα ακούσει. Και δεν μπορεί να ακούσει ένα τραγούδι αν δεν το βγάλει η λοταρία. Δηλαδή, μπορεί να έχει σπίτι του δέκα χιλιάδες δίσκους και να έχει γραμμένα εκατό χιλιάδες τραγούδια σε ένα τετράδιο, που τα έχει βάλει με νούμερο, και μετά ρίχνει λοταρία και λέει: «Το 515! Είναι αυτός ο δίσκος, αυτό το τραγούδι έχω δικαίωμα να ακούσω σήμερα». Πολύ ακραίο, αλλά συμβαίνει. Κι ο ίδιος πελάτης μαζεύει πόμολα από ντουλάπια. Μπορεί να δίνουν ένα ολόκληρο σύνθετο και να θέλει να αγοράσει το πομολάκι. Καμιά φορά μπορεί να το ακριβοπληρώσει όσο κάνει το έπιπλο, για να του το βγάλουν να το πάρει. Ντάξει, ο συλλέκτης είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση, ο μανιώδης συλλέκτης. Άλλοι μαζεύουν δίσκους που δεν τους ακούνε, άλλοι μαζεύουν δίσκους και τους ακούνε φανατικά, σε άλλους αρέσει η μορφή, σαν έργο τέχνης ο δίσκος, δηλαδή το εξώφυλλο.
Έχει γίνει μερικές φορές να έρχονται και να μας λένε: «Δεν είναι για μένα αυτό, είναι για το ανιψάκι μου…» Δηλαδή, ένας που παίρνει ροκ και ξαφνικά φέρνει μία Madonna στο ταμείο ή φέρνει ένα σκυλάδικο ή φέρνει κάτι άλλο. Αλλά, ξέρεις, υπάρχει ένας όρος στα αγγλικά που λέγεται «guilty pleasures», το ξέρεις; Εμένα μου φαίνεται απαίσιο αυτό. Γιατί να έχεις guilt για κάτι που σου αρέσει;
Το πιο ακριβό που έχω δώσει είναι ένα White Album των Beatles. Το White Album είχε βγει κανονικά στην Apple, στην εταιρεία των Beatles, αλλά για λίγους μήνες είχε βγει στην Αγγλία για export copy, για εξαγωγή, είχε βγει με το σήμα της Parlophone. Το 'χα δώσει αυτό 3.500 ευρώ, ναι, αλλά αυτό μπορεί να κάνει και 10 τώρα, ξέρω γω. Τον είχα βρει στην Ελβετία σε ένα ταξίδι. Πήγαινα συχνά στην Ελβετία κι έπαιρνα δίσκους τη δεκαετία του '90 τέλη. Επειδή είχαν άλλο επίπεδο οικονομικό, έβρισκες τους πιο περίεργους, τους πιο avant garde δίσκους, τους πιο περίεργους. Το ίδιο κι η Σκανδιναβία. Αλλά γενικά, καμιά φορά σπάνιοι δίσκοι που καλλιτεχνικά δε θα ενδιαφέρανε κόσμο αν είχαν βγει σε μεγάλη ποσότητα, επειδή έχουν βγει σε μικρή ποσότητα κι είναι σπάνιοι και κάποιοι τους θέλουν για να τους βάλουν στη συλλογή τους κι ας μην τους πολυαρέσουν οι δίσκοι, αποχτάνε ιδιαίτερη αξία γιατί είναι λίγο το τιράζ, λίγα τα αντίτυπα που βγαίνουνε, ναι. Γενικά δεν ήμουνα πάντα… Εμένα μ' άρεσε να ακούω μουσική, δεν ήμουν ποτέ υπέρ του να παίρνω πολύ ακριβούς δίσκους, δε μ' άρεσε αυτό.
Οι παλιοί συλλέκτες έχουν εξαφανιστεί σε μεγάλο βαθμό κι έχουνε γεμίσει και τις δισκοθήκες τους κι έχουνε σταματήσει να ψωνίζουνε. Οι νέοι… Έχουνε μπει πολλοί νέοι κι αγοράζουν και πικάπ και δίσκους, αλλά δυστυχώς διαλέγουν πενήντα ονόματα. Δηλαδή, θα μας ζητήσουν Nirvana, Joy Division, Beatles, Doors, Pink Floyd, Rolling stones, Bowie… Πριν δεκαπέντε-είκοσι χρόνια τα πολύ κλασικά δεν πουλάγανε, τα είχαν πάρει όλοι οι παλιοί πελάτες. Πουλάγαμε πιο πολύ παράξενους δίσκους, πιο άγνωστους, πιο περίεργους, πιο... Τώρα αυτό το πράγμα έχει αλλάξει, όλοι θέλουνε τους πολύ κλασικούς και γνωστούς δίσκους.
Τίποτα, εμένα μου αρέσει πάρα πολύ που συνεχίζει η δουλειά μας. Τη δεκαετία του '90, το 2000, πίστευα ότι αυτό το πράγμα θα τελειώσει κάποια στιγμή. Οι εταιρείες τότε προσπάθησαν με τεχνητό τρόπο να πεθάνουν το βινύλιο. Το 'χα ζήσει αυτό, γιατί ήμουνα υπάλληλος σε ένα δισκοπωλείο κι ερχόντουσαν όλοι και λέγανε: «Αυτό το θέλουμε σε βινύλιο» κι λέγαμε εμείς: «Δεν έχει βγει βινύλιο, μόνο CD». Πιστεύαν το CD θα είναι για πάντα. Την πατήσανε βέβαια, γιατί μετά γίναν όλα ψηφιακά και τώρα ξαναβγάζουνε βινύλια. Και ξαφνικά είδα ότι πολλά νέα παιδιά έρχονται με τους γονείς τους, ξαναπαίρνουν πικ απ, ψάχνουν δίσκους, τρελαίνονται πάρα πολύ με το βινύλιο, τους αρέσει πάρα πολύ.
Έχω δει άπειρους δίσκους στη ζωή μου. Όλη τη ζωή αυτό κάνω, ψάχνω δίσκους. Γιατί η μουσική δεν τελειώνει. Πάντα ανακαλύπτεις τραγούδια που δεν τα 'ξερες, που σ’ αρέσουνε, αυτό όλο σε κρατάει, είναι πολύ ωραίο. Την αγαπάω, είναι η ζωή μου, μου δίνει χαρά, με κρατάει νέο, με κρατάει ευτυχισμένο, είναι πολύ ωραία δουλειά αυτή. Πάντα ο άνθρωπος είχε μία τάση να συλλέγει κάτι, αλλά νομίζω ότι ο δίσκος είναι από όλα αυτά το πιο χρήσιμο και το πιο όμορφο, αυτό. Θυμάμαι σε μία ελληνική ταινία με τον Λογοθετίδη, που του λέει κάποιος: «Τι το θέλεις, μωρέ, αυτό; Άχρηστο είναι!» Και γυρίζει και λέει: «Το άχρηστο όμως δεν είναι που ομορφαίνει τη ζωή μας;»