ΝΑΤΕΛΑ ΙΤΣΟΥΑΪΤΖΕ: Μόνο που τώρα το θυμάμαι είναι ξέρεις τι, μου φαίνεται που εμείς στην ουσία παγώσαμε εκεί σε αυτό το Φεβρουάριο που ήταν και πολύ κρύο γιατί δεν υπήρχε μετά κάποια είδηση που να καταλήξουμε κάπου.
ΠΑΙΖΕΙ ΠΙΑΝΟ
ΝΑΤΕΛΑ: Δύο μήνες ήμουνα στην ξαδέλφη μου και καθόμουνα και μάθαινα τα ελληνικά και ψάχναμε για κάποια παρόμοια δουλειά. Βρήκαμε μια γιαγιά.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΕΩΡΓΟΥΔΑΚΗΣ: Τι γιαγιά;
ΝΑΤΕΛΑ: Γιαγιά, κοιτάς μια γιαγιά. Τρία χρόνια την κράτησα. Δύσκολο ήταν βέβαια, καμία σχέση με τη μουσική. Η γιαγιά. Η γιαγιά Καλλιόπη Τριανταφυλλίδου. Τρομερές ιστορίες και αυτές. Ο άντρας της ήταν αντάρτης. Αριστερός. Στο πόλεμο αυτό και μετά ήταν εξόριστος. Ζούσε κάπου στην Τασκένδη. Και πότε τους δόθηκε η χάρη. Το ’74; Δεν θυμάμαι. Όταν πήρε αυτή την επιστολή που μπορεί να γυρίσει στην Ελλάδα από την χαρά έπαθε ανακοπή και πέθανε εκεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Η μαμά σας πότε ήρθε να μείνει εδώ;
ΝΑΤΕΛΑ: 2007, μετά το θάνατο του πατέρα μου. Ο πατέρας μου πέθανε Απρίλιο μήνα και αυτή ήρθε φθινόπωρο. Το 2007… δηλαδή 18 χρόνια πέρασαν.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Ένα χρόνο μετά την εξαφάνιση;
ΝΑΤΕΛΑ: Ναι.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Οκ… στη Ρωσία ήτανε;
ΝΑΤΕΛΑ: Ναι, βέβαια. Έχει πάει ο θείος μου πιο πριν, μερικούς μήνες πιο πριν, με το σκεπτικό πως κάπως πρέπει να τους το πούμε. Εγώ δεν ήξερα τι να κάνω και προσπαθούσα να τραβήξω αυτή την κατάσταση όσο περισσότερο γίνεται, να μην το μάθουνε. Και θυμάμαι που πήγε εκεί και με πήρε μετά τηλέφωνο και μου λέει είναι αδύνατο να τους το πούμε, θα τους σκοτώσουμε. Και ο πατέρας μου πέθανε λίγο μετά από τα γενέθλιά του. Θυμάμαι που εγώ πήγα εκεί. Πήγα τον πατέρα μου, τον κηδέψαμε στο χωρίου του που γεννήθηκε. Το είχα υποσχεθεί αυτό από πολύ παλιά. Αλλά ήταν πολύ δύσκολο να το κάνεις. Καταρχάς υπήρχε πόλεμος ανάμεσα σε Οσσετία και Γεωργία. Έχω περάσει από πολύ περίεργες καταστάσεις. Το πιο εντυπωσιακό που έχω δει είναι σιδερένιο τείχος στο ύψος πενταόροφος πολυκατοικίας, ο οποίος προστάτευε την οικία των στρατιωτών, γιατί ζούσαν με τις οικογένειες εκε, από τα πυρά από την πλευρά της Οσσετίας. Αλλά ξέρεις τι μου έκανε τρομερή εντύπωση; Οποιαδήποτε πλευρά και να συναντούσαμε , γιατί δεν έχω ξαναδεί τόσο οπλισμένο κόσμο, κανείς δε μας εμπόδισε, όλοι είχανε ξεκάθαρο σεβασμό και κατανόηση της κατάστασης.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Άρα ουσιαστικά μέσα από εμπόλεμη ζώνη προσπαθήσατε να περάσατε;
ΝΑΤΕΛΑ: Ναι, περάσαμε, ναι. Ξέρεις μερικές φορές η μοίρα παίζει περίεργα ζάρια. Αυτό είναι, ναι έχει πεθάνει το 2007.
Σε εμάς η κλασική μουσική ήταν κάτι. Πραγματικά καλό. Σε αυτό αναγνωρίζω εκπαίδευση στην Σοβιετική Ένωση. Και μετά ξαφνικά ανακαλύπτεις ότι ανήκεις σε ένα πολύ περιορισμένο κλαμπ και μετά κάποια στιγμή, όχι που απομονώνεσαι, απλά καταλαβαίνεις πως ναι, αυτό είναι. Και όταν ήρθα στην Ελλάδα δεν υπήρχε ούτε λόγος για μουσική. Εγώ νόμιζα που δεν θα ασχοληθώ ποτέ με μουσική.
ΠΑΙΖΟΥΝ ΠΙΑΝΟ
ΧΡΗΣΤΟΣ: Πάμε από δω! Τι παίζετε εσείς εκεί;
ΝΑΤΕΛΑ: Ξέρω ‘γώ!
ΧΡΗΣΤΟΣ: Τα, τα, ρα, ρα, ρα, τα, ρα, ρα… αυτό είναι, ε;
ΝΑΤΕΛΑ: Όχι, δεν έφτασα εκεί. Εσύ καθόλου δε παίζεις πιάνο ε; Γιατί δε παίρνεις εκεί ένα πιάνο.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Θα το φέρω τώρα την Παρασκευή. Βρήκα επιτέλους μεταφορική
ΝΑΤΕΛΑ: Ναι, κρίμα είναι.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Αφού έχω το ηλεκτρικό, ναι. Παίζω όταν έρχομαι εδώ.
ΝΑΤΕΛΑ: Γιατί; Ηλεκτρικό δε μπαίνει στο λεωφορείο;
ΧΡΗΣΤΟΣ: Είναι 25 κιλά, τώρα, μέχρι να το πάω εκεί πέρα, να το κάνω… Βρήκαμε μια φίλη της μάνας μου…
ΝΑΤΕΛΑ: Και να μη στο χαλάσουν!
ΧΡΗΣΤΟΣ: Ναι, και αυτό! Μια φίλη της μάνας μου μεταφέρουν κάτι πράγματα με την εταιρία τους κάτω και θα το χώσουμε εκεί μέσα. Οπότε βόλεψε γιατί θέλω πολύ καιρό τώρα να το κατεβάσω.
ΝΑΤΕΛΑ: Ναι, να συνεχίσουμε. Κι εγώ τώρα θα παίξω. Εμείς τώρα παίζουμε με έναν με βιολοντσέλο από εδώ. Α, έτσι πάει, κι εγώ έψαχνα που είναι. Εσύ εδώ συνεχίζεις. Ξεκίνα εσύ και πάμε, ντο δίεση, ρε!
ΠΑΙΖΟΥΝΕ ΠΙΑΝΟ
ΧΡΗΣΤΟΣ: Η πρώτη εντύπωση απ’ την πόλη;
ΝΑΤΕΛΑ: Πέρασε κάποιος χρόνος που συνειδητοποίησα ότι η Βέροια είναι αυτή η πόλη που εμείς διαβάζουμε στις Άγιες Γραφές, ας πούμε ο Απόστολος Παύλος που λέει «Αποστολή στους Κορίνθιους, αποστολή στους Βεροιείς». Πέρασε χρόνος που συνειδητοποίησα που αυτό είναι! Αυτό που για ντόπιους είναι κάτι καθημερινό και συνηθισμένο, για μένα ήταν ανακάλυψη. Λέω αν ζεις σ' αυτή την πόλη, πώς μπορείς να είσαι άθεος, αφού γίνονταν εδώ τα γεγονότα.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Ο Δημήτρης πότε μπαίνει στη ζωή σου;
ΝΑΤΕΛΑ: Σχεδόν αμέσως. Η αλήθεια είναι που η εμφάνιση μου, φυσικά, και προσελκύει πολλή προσοχή και θυμάμαι που υπήρχε ένας νεαρός που αρκετά με ενοχλούσε και πολιορκούσε και στο τέλος κάπως το είπαμε στο στυλ ότι επειδή εγώ δεν ξέρω ελληνικά, δεν μπορούμε να συνενωθούμε, εγώ μόνο στα αγγλικά μπορώ να μιλήσω. Και αυτός έφερε τον Δημήτρη να κάνει μετάφραση! Γιατί ο Δημήτρης ήξερε αγγλικά!
ΧΡΗΣΤΟΣ: Και έτσι γνωριστήκατε με τον Δημήτρη;
ΝΑΤΕΛΑ: Ναι!
ΧΡΗΣΤΟΣ: Τέλειο! Δε το ξερα αυτό!
ΝΑΤΕΛΑ: Ναι. Είναι αρκετά ρομαντική ιστορία.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Ο Αλέξανδρος ήταν μαζί;
ΝΑΤΕΛΑ: Όχι. Πού να πάρεις παιδί έτσι. Καταρχάς είχα υποβάλει ήδη χαρτιά στην περιφέρεια για να πάρω ελληνική υπηκοότητα. Τότε βγήκε ο καινούριος νόμος 2000. Και περιμέναμε. Μου είπανε που θα πάρει 6 μήνες. Τελικά πήρε 3 χρόνια. Ήταν… Δύο φορές που πήγα εκεί, λέω, δώστε πίσω το φάκελο μου, δεν θέλω τίποτα. Γιατί θέλω να δω το παιδί, δεν γίνεται. Όπου μου απάντησαν που θα κάνεις υπομονή. Δεν είσαι μόνη σου, είναι και άλλοι έτσι, άλλοι έχουν ακόμα χειρότερα. Ένα παιδί έχουν εδώ άλλο εκεί. Όταν βγήκε η απόφαση, θυμάμαι που έκλαιγα από την χαρά μου. Αμέσως, πήγα πίσω στο Νάλτσικ, κάτσαμε 2 μήνες, τα ετοιμάσαμε όλα και μετά ήρθαμε μαζί με τον Αλέξανδρο.
Εμείς προσπαθούμε πάντα να κάνουμε κάτι καλύτερα για τα παιδιά αλλά δυστυχώς δε νομίζω πως είμαι μοναδική. Πολλοί γονείς βρίσκονται μπροστά πως λέμε από τα δύο κακά διαλέγουμε το μικρότερο. Κάπως έτσι είναι.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Όταν έρχεται ο Αλέξανδρος το 2003 τι δουλειά κάνεις;
ΝΑΤΕΛΑ: Είμαι στο ωδείο ήδη. Απ’ το 2002. Και αυτό είναι τύχη. Έπρεπε να αντικαταστήσουμε μια καθηγήτρια. Απ ότι καταλαβαίνω μάλλον με πήραν κάπως προσωρινά γιατί αυτή μετά θα γυρνούσε. Και όμως, επειδή είδαν ότι μάλλον η δουλειά γίνεται κάπως κρατήθηκαν οι μαθητές και συνέχισα.
Εγώ θυμάμαι που λίγο πριν από αυτά έλεγα στο Ωδείο συζητούσαμε στην Γραμματεία και έλεγα που δεν έχω συγγενείς και πολλούς γνωστούς εδώ μέσα στην Βέροια. Εντάξει, εξαδέλφη μου έχει και την δική της οικογένεια τις δικές της έγνοιες. Λέω αν θα γίνει κάτι… Λέω ποιος είναι δίπλα μου; Δεν μπορείς να φανταστείς πόσος κόσμος ήρθε τις επόμενες ώρες στο σπίτι μου. Όλο το Ωδείο ήταν στο πόδι. Όλοι παράτησαν τις δουλειές τους. Όλοι τρέχανε μαζί μας πάνω κάτω. Όλοι, όλοι.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Άρα όταν έρχεται ο Αλέξανδρος εδώ πέρα βρίσκει και εσένα και τον Δημήτρη.
Ναι, βέβαια. Το είχα πει αμέσως στον Δημήτρη. Λέω, ξέρεις, εγώ έχω το παιδί. Το παιδί εντάξει, έχει μόνο μια μητέρα και αυτό πάντα θα είναι για μένα προτεραιότητα. Θα δούμε πώς θα πάει και τα λοιπά. Μετά ενημέρωσα τον Αλέξανδρο, τον Αλέξανδρο, άρεσε πάρα πολύ αυτή η ιδέα που είχε και τον μπαμπά. Γιατί με τον άλλον έχουμε χάσει κάθε επαφή. Βέβαια δύσκολα ήταν.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Δεν ξέρει φαντάζομαι ο Αλέξανδρος όταν έρχεται ελληνικά, έτσι;
ΝΑΤΕΛΑ: Όχι. αλλά κάναμε προσπάθεια. Αμέσως αρχίσαμε να γράφουμε κάτι. Στο τετράδιο. Όταν πήγαμε στο σχολείο προσπαθούσαν να του μάθουμε μερικές λέξεις. Όταν πήγαμε στην παιδική χαρά που παίζαμε έλεγα αυτό το παιδάκι αυτό που είπε επανέλαβε το. Σχετικά γρήγορα έμαθε. Είχαμε κάνει συζητήσεις. Στην αρχή βέβαια, ήρθαμε, τίποτα δεν καταλαβαίνει ο καημένος. Δεν μπορούμε να παίξουμε με τα άλλα τα παιδιά. Δεν μπορούμε να πάμε κάπου. Αλλά προσπαθούσαμε, εγώ θυμάμαι του έλεγα, όταν ας πούμε σε καλούν σε γενέθλια και τα λοιπά θα μου το λες, να πηγαίνω κάπως να σε βοηθάω. Και θυμάμαι που εμείς λςφτά δεν είχαμε τόσο πολλά αλλά όταν ήταν τα γενέθλια του, εμείς κάναμε γενέθλια στον παιδότοπο. Και ρωτούσα πώς το κάνουνε, γιατί δεν ξέρεις λεπτομέρειες, δε σου λένε κιόλας. Για ό,τι θεωρείται φυσιολογικό δεν σε ενημερώνουνε. Τα πολλά πράγματα ήταν τελείως άγνωστα για εμάς αλλά πάντα προσπαθούσαμε να κάνουμε κάποια κοινωνικοποίηση. Ας πούμε τον έγραψα στα αγγλικά. «Μαμά δεν καταλαβαίνω». Λέω τράβα παιδί μου. Θα μάθεις. Και θυμάμαι χαρά… Έγραψα τεστ καλύτερα από όλους τους υπόλοιπους, λέω είδες; Μετά βγήκε βέβαια άλλο ότι δεν πρόσεχε το μάθημα. Ε, πού να προσέχεις όταν δε καταλαβαίνεις.
Κάθε φορά που ένα παιδί μεταναστεύει κάθε φορά που ένα παιδί μεταναστεύει… Εεεε. Δεν υπάρχει περίπτωση να μην σπάσει ο χαρακτήρας του γιατί είναι όλα διαφορετικά. Εγώ τώρα έχω έναν μαθητή που είναι Ουκρανός, τώρα ήρθανε, είναι πρόσφυγες, κρατιέται καλά. Αλλά εγώ μερικές τον ρωτάω λέω πώς νιώθεις; Υπάρχει κάτι που σε δυσκολεύει; Είναι πολύ ευγενικό παιδί λέει ότι όλα είναι καλά. Αφού βλέπω πως δεν είναι. Είναι μεγάλος βέβαια αλλά βλέπω πως τρέχει πίσω από τα άλλα παιδιά. Θέλει και αυτός να παίζει θέλει. Δεν υπάρχει συνεννόηση. Υπάρχουν και κάποιοι που τον πειράζουν, λέω σε τέτοιες περιπτώσεις αμέσως έρχεσαι σε εμένα να το κόβουμε αμέσως στην αρχή.
Όλα αυτά ήταν ξέρεις συνέχεια με μεγάλη στεναχώρια. Με τρομερό άγχος. Θα γίνει, δεν θα γίνει, τι θα γίνει; Τι θα κάνουμε; Ήμουνα τρισευτυχισμένη αν τα λεφτά έφταναν από το μήνα στο μήνα. Ποτέ δεν σκεφτόσουνα, ποια αποταμίευση κτλ. Φτάσανε; Πολύ ωραία, γιατί παλιά δεν είχαμε ούτε αυτά.
Είχαμε ας πούμε κάναμε συλλογή από τους δράκους τους αγοράζαμε είχε ένα μαγαζί αν θυμάσαι στην Παναγία Τσαλδάρη που είχανε αυτές οι φιγούρες. Darth Vader αγοράζαμε για το δώρο στο παιδί στο φίλο του και αγοράζαμε που και πού αυτούς τους δράκους. Τρεις έχουμε και αυτός ήθελε τον με 23 ευρώ και λέω ρε Αλέξανδρε λέω δεν γίνεται με τον που είναι 8; Τέλος πάντων μετά υπήρχε ένα κινούμενο σχέδιο με ένα ρομποτάκι που οι γονείς του αγοράζουνε για το ρομποτάκι που μεγαλώνει καινούρια μέλη αλλά επειδή δεν έχουν λεφτά είναι συνήθως μεταχειρισμένα και λέει σου πήραμε καινούρια πόδια και τους λέει ξέρω ξέρω είναι μεταχειρισμένο δεν πειράζει και τότε βγήκε το Gameboy είναι το μικρό αυτό το είχαμε και πήγα σε ένα μαγαζί που είναι απέναντι και λέω εσείς έχετε κάτι που λέγεται Zelda; Λέει ναι έχω λέει πόσο κάνει; Λέει 40 ευρώ! Τότε φαντάσου τότε τα λεφτά ήταν και είχαν άλλη αξία λέω ναι λέει με 20 είναι μεταχειρισμένη και θυμάμαι ήταν το δώρο για τα Χριστούγεννα λέει ο μεταχειρισμένη είναι η Zelda δεν πειράζει λέει το ίδιο θα παίξει. Αλήθεια είναι αυτή όντως. Και το Harry Potter βιβλίο ήταν αυτό βάλαμε. Ο Χάμστερ ήταν ξεχωριστά από την Θεσσαλονίκη εισαγόμενος.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Θυμάμαι ήταν 3 Φεβρουαρίου όταν έγινε...
ΝΑΤΕΛΑ: Ναι, η τελευταία που τον είδε ήταν η Αλεξάνδρα. Αυτοί πέρασαν από το ωδείο τέσσερις η ώρα και με ρώτησε αν μπορεί να πάει η Αλεξάνδρα να την δείξει τον χάμστερ, το έχω αγοράσει το χαμστεράκι που ήταν πολύ στριφνό ζώο μας έχει δαγκώσει όλους. Δεν μπορώ να πω που ήταν ιδιαίτερα χαριτωμένο αλλά ήταν το ζώο μας. Και τους είπα θα σας ανοίξει ο μπαμπάς λέω και μην την κρατάς πολύ γιατί θα ανησυχεί η μαμά της και είπανε εντάξει φύγανε αυτοί τελευταία φορά που τον είδα.
Με τον Δημήτρη, ξέρεις, είμαστε αρκετά διαφορετικοί άνθρωποι. Υπάρχουν τρία σημεία που μας αρέσουν και στους δύο πάρα πολύ. Είναι ροκ μουσική, γιατί πάντα εκτός από τις κλασσικές σπουδές, εμένα άρεσαν αυτό. Το δεύτερο είναι σινεμά και το τρίτο είναι ταξίδια. Και όλα τα υπόλοιπα είναι, ξέρεις, κάπως γύρω από αυτά. Πάντως, θυμάμαι που εγώ αγόρασα την εγκυκλοπαίδεια L'Arousse. Την έφερα στο σπίτι και σκεφτόμουν, πώς να πω στον Δημήτρη πως εγώ ξόδεψα 250 ευρώ; Εμείς δεν έχουμε… Έπιπλα δεν έχουμε στο σπίτι. Και το άφησαν αυτοί που το έφεραν, ήταν δια αλληλογραφίας, κάτι τέτοιο. Και έφεραν και άφησαν βιβλία. Θυμάμαι που αυτός περπατούσε πάνω από αυτά, αλλά δεν με ρώτησε τι είναι αυτά που είναι στο σπίτι μας. Βιβλία, είναι χρήσιμα. Μέχρι τώρα τα έχω είναι στο γραφείο του Αλέξανδρου. Εκεί είναι τα βιβλία με τους δεινόσαυρους, το Χάρι Πότερ. Ένα πολύ χοντρό βιβλίο για τους εξωγήινους. Γιατί ήθελα οπωσδήποτε να διαβάζει στα ελληνικά και λέω, τι βιβλίο θέλεις να σου πάρω και θυμάμαι που αυτός μου έλεγε, «μαμά», από την τηλεόραση το είδε. Λέει «είδα έναν κύριο στην τηλεόραση που διαφημίζει βιβλία. Είναι μόνο 10 ευρώ το βιβλίο.» Λέω, μήπως λέγεται Λιακόπουλος; Ναι, λέει, εγώ είπα στον μπαμπά, αλλά ο μπαμπάς είπε πως είναι μπούρδες. Είναι κάτι εξωγήινοι και κάτι τέτοιο. Το διαβάζαμε, το χάρι πόττρ διαβάζαμε.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Εγώ τελευταία φορά νομίζω ήταν τότε αυτή η ιστορία με τον Χάρι Πότερ, που περνούσα τη διάβαση, γιατί τον Άλεξ ενώ τον ήξερα και μιλούσαμε και τον έβλεπα και στο σχολείο, τον έβλεπα και στο ωδείο.
ΝΑΤΕΛΑ: Στο πρώτο πήγαινες και εσύ απλά ήσουν ένα χρόνο μεγαλύτερος, ναι. Και τι σου είπε τότε αυτό τώρα το ακούω. Και τι σου είπε τότε; Αυτό τώρα το ακούω.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Ήμασταν στο τέτοιο, φεύγαμε από πρόβα του ωδείου και πήγα κόλλησα εγώ, και εγώ ήμουνα πολύ…. Δεν έκανα εύκολα παρέες τότε. Και περνούσαμε μαζί τη διάβαση εδώ μπροστά στο σπίτι μου και μιλούσαμε για τον Χάρι Πότερ. Και δε θυμάμαι τώρα πιο βιβλίο ήτανε, αλλά έλεγα ά το τελευταίο κτλπ. Και μου έλεγε «ναι, εγώ έχω διαβάσει και το επόμενο, έχει βγει στα ρώσικα» και εγώ νευρίαζα και έλεγα, «όχι, δεν το έχεις διαβάσει, δε γίνεται δεν έχει κυκλοφορήσει ακόμα!» Και είχαμε αυτή τη συζήτηση.
ΝΑΤΕΛΑ: Είχαμε, είχαμε, λίγο με τον Χάρι Πότερ κόλλημα γιατί μάλλον θεωρούσε τον εαυτό του που μοιάζει.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Ναι, έμοιαζε.
ΝΑΤΕΛΑ: Ωχ θυμάμαι που ήρθε κλιμάκιο αστυνομίας να ψάξει το σπίτι και βρήκανε ξέρεις εγώ το χάριζα ένα σημειωματάριο έτσι να μοιάζει με το τον Χάρι Πότερ και αυτός έγραφε κάτι σύμβολα κάτι δική του γλώσσα και πήρε αυτή την λεβάντα που βάζουμε στα ρούχα για να μην πιάνει σκόρος το μάζεψε αυτό το έβαλε στο κουτάκι ζωγράφισε από πάνω λέει τι είναι αυτό λέει ο αστυνόμος; Λέω είναι πολύτιμα φίλτρα από τον Χάρι Πότερ. Τώρα φαντάζεσαι πως ακούγονταν αυτό στην αστυνομία αλλά αυτό ήταν.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Τον φώναζε μπαμπά ε; Τον Δημήτρη…
ΝΑΤΕΛΑ: Ναι, όχι αμέσως αλλά πολύ γρήγορα. Αυτοί μέχρι και λιγάκι έμοιαζαν μεταξύ τους. Και θυμάμαι που σαν δύο άνδρες πιο γρήγορα το έβρισκαν. Θυμάμαι, ας πούμε, τέτοια σκηνή. Εγώ κάτι κάνω στην κουζίνα με πλάτη. Ο Αλέξανδρος διαβάζει θρησκευτικά και προσπαθούμε να μάθουμε το όνομα Διοκλητιανός, να πάρει η ευχή να πάρει. Για μέσο Ρώσο είναι σχεδόν αδυνατόν. Κάνω ερώτηση με πλάτη. Λέω πώς λεγόταν ο αυτοκράτορας. Και αυτός μου απαντάει καθαρά και χωρίς. Διοκλητιανός. Και εγώ γυρνάω. Λέω, μπράβο παιδί μου, το έμαθες τελικά. Παρατηρεί σκηνή ο Δημήτρης και λέει, εσύ όταν γύρισες αυτός μου κάνει έτσι γιατί το είδε από το βιβλίο, το έκρυψε.
Ή ας πούμε, σκηνή στο ωδείο γιατί λέω, αφού σου αρέσει η μουσική θα διαβάζεις. Ξέρεις τι, αν κάποιο παιδί δεν θέλει δεν θα διαβάζει, ό,τι και να του πεις. Στο ωδείο. Είμαι στην αίθουσα 4 και αυτός θυμάσαι που είχαμε ένα ηλεκτρικό πιάνο; Ναι. Και εγώ το έβαζα στο ηλεκτρικό, λέω, διάβαζε εκεί, γιατί το ηλεκτρικό δεν έχει πολύ χρήση. Διάβαζε εκεί, ακούω που παίζει μινουέτο του Μπαχ. Ταν, ταν, ταν, τυ, ραν, ταν. Παίζει μια φορά και κάνει ένα λαθάκι. Μια διακοπή, τρία δευτερόλεπτα. Παίζει ξανά και κάνει το ίδιο λαθάκι. Εγώ, μεταξύ μας, κάνω παύση. Σταματάω και ακούω τι κάνει αυτός. Μου προκαλεί ενδιαφέρον αυτό το φαινόμενο. Και πάω εκεί και έτσι λίγο ανοίγω την πόρτα και κοιτάω. Και τι βλέπω αυτός έβαλε το πιάνο στο play, το έκανε η ηχογράφηση και παίζει στο πιάνο μόνο του και αυτός κάνει, ψάχνει στις ντουλάπες κάτι άλλο. Βέβαια, του έβαλε φωνές, λέω, δεν γίνονται αυτά.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Και φαντάζομαι την επόμενη φορά μόνο στο κανονικό, όχι στο ηλεκτρικό.
ΝΑΤΕΛΑ: Ακριβώς. Το είπα στην Εύα, Εύα λέει αυτός θα γίνει επιχειρηματίας, λέει. Πραγματικά. Αυτό πρέπει να σκεφτείς. Εγώ δεν το σκέφτηκα. Είναι… πρέπει να το έχεις μέσα σου. Εντάξει, όταν εμείς παίζαμε τελευταία φορά εξετάσεις, ασχολήθηκε και το έμαθε. Αλλά τελευταίες συναυλίες δεν μπορούσα να ηχογραφήσω. Τότε δεν είχα κάμερα, δεν είχαμε κινητά, αυτά δεν υπήρχαν τότε, μόνο κάμερες, που σπάνια κάποιος το είχε.
Τώρα καταλαβαίνω, με όλα αυτά, πόσο ήμασταν έξω από το μέσο όρο και μάλλον φαινόμασταν αρκετά παράξενοι. Αλλά εγώ πάντα επέμενα, γιατί εγώ θέλω να ασχολούμαι με την μουσική και θα το κάνω.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Κακεντρεχή σχόλια, ρατσισμός υπήρχε καθόλου;
ΝΑΤΕΛΑ: ξέρεις, μια φορά μου είπε η γραμματέας μας, ότι λέει, μερικοί σας λέω, λέω εμάς που δεν είχαμε μία. Εμάς καναπέδες μας χάρισε η Εύα, αλλιώς δεν θα τα είχαμε. Λέει, ναι επειδή εσείς κάνατε ό,τι θέλατε. Αυτό είναι πραγματική ελευθερία, να κάνεις ό,τι θέλεις. Εμείς, ο καθένας με τον τρόπο του, ήταν λίγο λαβωμένος από τη μοίρα, αλλά βρήκαμε ένα στο πρόσωπο του αλλουνού, αυτό που του έλειπε. Και ταιριάζαμε σαν παζλ. Τώρα, ποιον τόσο πολύ πείραξε αυτό, τι να σου πω, αλλά μάλλον πείραξε. Ιδιαίτερα, παρουσία το παιδί, αυτός, με κάποια πράγματα δεν συμφωνούσε και μου το έλεγε και του έλεγα, δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς, λέω, τώρα είμαστε τώρα μέσα εδώ και κάποια στιγμή, λέω, θα τελειώσεις τις σπουδές σου, δεν θα φαίνεται τόσο πολύ, ας πούμε, ότι είσαι ξένος. Ας πούμε, εμείς ξέραμε ότι όταν θα περάσουν κάποια χρόνια, μπορεί να πάρει και το επίθετο του Δημήτρη από τη νομική άποψη, μετά γίνεται αυτό. Όταν παίρνεις ταυτότητα, διαλέγεις, δεν χρειαζόταν.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Ποια ήταν τα πράγματα τα οποία δε του αρέσανε;
ΝΑΤΕΛΑ: Δεν καταλάβαινε, δεν του άρεσε αυτός ο ανταγωνισμός στο σχολείο, που δεν ήταν και τόσο υγιής, θα έλεγα. Και ξέρεις τι, αυτό δεν υπάρχει, δεν υπήρχε τότε ακόμα στην πρώην Σοβιετική Ένωση, ήμασταν όλοι μεγαλωμένοι που δεν λες στον άλλο… Ήταν σχεδόν απαγορευτικό και θεωρούταν πολύ ότι δεν έχεις καλή ανατροφή, αν γελούσες με την εμφάνιση του άλλουνου, με την φτώχεια του άλλουνου και να πεις ότι ας πούμε ξένος και τα λοιπά, η εθνικότητα, αυτό ήταν σχεδόν απαγορευτικό. Όχι που δεν έχω ζήσει αυτό, ας πούμε, στην Γεωργία. Αλλά ξέρεις τι είπε ο Λέο Τολστόι; Λέει, ο εθνικισμός είναι ο τελευταίος σταθμός κάποιος που είναι κάθαρμα. Δηλαδή, όταν δεν έχεις τι άλλο να επικαλεστείς για να κατηγορήσεις τον άλλον, το ρίχνεις στην εθνικότητα. Κάπως έτσι. Αλλά εγώ δεν θα μπορούσα, ας πούμε, στο σχολείο κάθε μέρα να είμαι παρόν. Δεν μπορείς να προστατεύσεις, όχι μόνο επειδή ήταν ο Αλέξανδρος. Εγώ και από τα άλλα παιδιά άκουσα αρκετά παράπονα.
Και η αλήθεια είναι που δουλεύοντας στο σχολείο ούτε εμείς δάσκαλοι δεν μπορούμε να κάνουμε αρκετά πράγματα. Μερικές φορές πρέπει να επεμβαίνεις, ας πούμε, χειρωνακτικά. Δεν μπορείς να το κάνεις. Αλλά η αλήθεια είναι πως σταθήκαμε αρκετά άτυχοι. Ήταν ένας συνδυασμός που μέχρι τώρα δεν έχω ξανασυναντήσει.
Πρόσφατα είδα μια πολύ καλή ταινία δεν ξέρω αν την έχεις δει The Killers of Flower Moon.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Την καινούρια του Σκορτσέζε.
ΝΑΤΕΛΑ: Καταπληκτική! Εκεί ο κεντρικός ήρωας αγαπάει την γυναίκα του την Ινδιάνα. Απλά την έχει παντρευτεί μετά από την υπόδειξη του θείου του που θέλει με αυτόν τον τρόπο να πάρει όλη την γη με τα πετρέλαια. Και μετά όλη την οικογένεια της τη σκοτώνουν έναν έναν. Και συμμετέχει και ο άντρας της σε αυτό. Την αγαπούσε αλλά ταυτόχρονα όχι στο βαθμό που θα πει στον θείο το όχι δεν κάνω αυτό που μου ζητάς. Αλλά ξέρεις τι από τι βγαίνει μετά όλη η κεντρική ιδέα, ότι πραγματικά, μερικές φορές τις άλλες εθνικότητες δεν τους νιώθουμε το ίδιο με εμάς.
ΠΑΙΖΟΥΝΕ ΠΙΑΝΟ
ΝΑΤΕΛΑ: Εγώ πιστεύω ότι κανείς δεν θα ένιωθε, πώς να το πούμε, το ξένο το στοιχείο μου και τα λοιπά, αν θα ήμουν απλή εργάτρια. Κανείς δε τους δίνει σημασία, σωστά;
ΧΡΗΣΤΟΣ: Αλλά επειδή ήσουνα σε ωδείο λες.
ΝΑΤΕΛΑ: Ναι. Εντάξει, δεν νομίζω που πήραν δουλειά κάποιον, γιατί καταρχάς είμαι μόνιμη, δεν ξέρω κάποιο άλλου τέτοιο άτομο.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Το έβλεπες αυτό στις καθημερινές σου διαδράσεις με Βεροιώτες;
ΝΑΤΕΛΑ: Αρκετές φορές. Υπήρχαν κάποιοι που το έλεγαν κιόλας, στην αρχή με πλήγωνε αυτό, μετά συνήθιζα, μετά σταμάτησα να το λένε. 20 χρόνια κάθομαι εδώ. Με συνήθισαν πια, ναι. Ας πούμε τώρα, με ρώτησε ένας κύριος, τι γνώμη έχω για τον Ουκρανικό πόλεμο, αν γνωρίζω κάτι. Λέω, κοίταξε, στο ίδιο μέρος ζούμε. Ότι ειδήσεις βλέπεις εσύ τις ίδιες βλέπω και εγώ. Πλέον δε νομίζω που μπορώ να ξεχωρίζω τόσο πολύ.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Τα παιδιά της χορωδίας ποια χρονιά αποφασίστηκε να το ανεβάσει η παιδική χορωδία;
ΝΑΤΕΛΑ: 2005. Ξεκινήσαμε πρόβες το Σεπτέμβριο μήνα γιατί ήταν πολύ επιτυχημένη και δημοφιλής ταινία. Και τραγούδια είναι υπέροχα, δεν το συζητούμε. Και εγώ λέω, ναι, και εγώ θα συνοδέψω με τα χαράς. Θυμάμαι που διάβαζα παρτιτούρες. Θυμάμαι τις πρόβες.
Και θυμάσαι που λέω ποιος γκαρίζει εκεί πέρα πάνω. Λέω μη το πιέζετε πολύ την φωνή σας. Τραγουδήστε λίγο κανονικά. Και μετά από την πρόβα έρχεται ο Αλέξανδρος που ήταν καθαρά σοπράνο, δηλαδή χωρίς καμία αμφιβολία. Ξέρεις από αυτά τα σοπράνο που είναι αγορίστικες φωνές και λέει, «μαμά άκουσες αυτήν την δυνατή ανδρική φωνή; Εγώ ήμουν!» Με πιάσανε κάτι γέλια.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Τότε ήταν πάρα πολύ… ανυπομονούσαμε να περάσουμε μεταφώνηση. Ζηλεύαμε πάρα πολύ τους μπάσους και τους τενόρους.
ΝΑΤΕΛΑ: Χορωδία ήταν όμως πολύ μεγάλη. Εσείς αγόρια καθόσασταν εκεί πάνω, καλά ακουγότανε. Μετά όμως δυστυχώς όλα αυτά κάπως κόπηκαν αυτές οι δραστηριότητες απότομα. Εχω συζητήσει με αρκετούς που έχουν σχέση με το ωδείο. Αυτό που έγινε με εμάς, όταν χάθηκε ο Αλέξανδρος, υπήρχαν και άλλα 300 άτομα που έπαθαν και ψυχολογικό σοκ και έπαθαν ζημιά πραγματικά. Γιατί η πορεία της δικής τους ζωής, της ζωής των παιδιών τους, άλλαξε δραματικά. Τους επηρέασε αυτό το γεγονός, τους στιγμάτισε για πάντα. Πραγματικά πληγώθηκε ολόκληρη η πόλη
ΧΡΗΣΤΟΣ: Είναι απόγευμα Παρασκευής, 3 Φεβρουαρίου του 2006, ο Άλεξ είναι στο Χώρο Τεχνών σε μάθημα ζωγραφικής, εσείς δουλεύατε στο ωδείο. Πιο πριν ήταν στο μπάσκετ;
ΝΑΤΕΛΑ: Ναι, έχει πάει στο μπάσκετ προηγούμενη χρονιά είχα ένα κενό και πήγαινα τον έπαιρνα. Και μετά η σκέψη ήταν που μεγάλωσε και μπορεί να πάει από το μπάσκετ μέχρι Χώρο Τεχνών είναι κέντρο της πόλης.
ΧΡΗΣΤΟΣ: Όταν βλέπεις ότι αργεί να έρθει τι κάνεις;
ΝΑΤΕΛΑ: Τι να σου πω. Εγώ θυμάμαι αυτά τα δύο λεπτά. Όταν εγώ περιμένω κάτω στις σκάλες, στον χώρο τεχνών που κατεβαίνουν απ' την ζωγραφική. Και κατεβαίνουν, κατεβαίνουν, κατεβαίνουν. Και δεν είναι. Και μετά κατεβαίνει η Μαρία. Και λέω «Μαρία, ο Αλέξανδρος;» Λέει «Κυρία, δεν έχει έρθει!» Και μετά, ξέρεις. πρώτα τα χάνεις, μετά το σκέφτεσαι. Μετά λες. Δεν ήρθε. Αχ, τώρα θα τον βρω, θα το κάνω, θα τον μαλώσω. Ξέρεις, θυμώνεις. Και μετά, όταν μετά το θυμάσαι… Είναι, ξέρεις, και στεναχωριέσαι και ντρέπεσαι αλλά από την αρχή δεν μπορείς να κάνεις υπόθεση. Δεν μπορείς να το κάνεις.
Βρήκα το τηλέφωνο του προπονητή του, πήρα τηλέφωνο και αυτός λέει όχι λέει όλοι φύγανε κανονικά. Λέω μήπως κάτι έγινε εκεί; Όχι λέει όλοι φύγανε κανονικά και αυτός λέει στην αστυνομία πήγατε; Λέω τώρα θα πάμε, γιατί ήταν τελευταία μας ελπίδα ότι μήπως κάτι έγινε ξέρω γω στο μπάσκετ, γιατί μια φορά ήταν όλοι μαζί τα παιδιά και κάπως τραυματίστηκε, λίγο κόπηκε και ήρθα εγώ και ανεβήκαμε στο νοσοκομείο να βάλουν ράμματα. Παλιά ιστορία μάλλον μόνος του το έκανε με ένα χαρτάκι αλλά — επειδή δεν μπορούσε να απαντήσει ποιος το έκανε μάλλον κανείς δεν το έκανε, έπαιζε με το χαρτί στο σινεμά και το έκοψε έτσι φρύδι — και ήρθαμε εκεί θυμάμαι που εγώ έκλαιγα και μου έλεγαν που μήπως έχει κάποιο φίλο είπαμε ποιον μπορούσε να έχει φίλο, πήγαιναν στο φίλο.
Αυτός μετά όταν έδινε κατάθεση στο δικαστήριο του 2008, ήδη λίγο μεγάλος και τον ρωτούσε ο δικαστής λέει εσύ πότε το έμαθες; Λέει, ήρθανε βράδυ λέει δύο κύριοι μας ξύπνησαν και με ρωτούσανε αλλά εγώ είπα ότι εμείς παίξαμε ας πούμε πότε το μεσημέρι; Κάτι τέτοιο. Και λέει το πρωί που κατέβηκα είδα λέει αφίσες στις κολόνες που χάθηκε ο Αλέξανδρος… Και του λέει… Και του λέει τι σκέφτηκες και αυτός λέει ήθελα να πεθάνω.Τώρα και αυτός είναι 30 χρονών σε λίγο… νομίζω είναι καλά…
ΧΡΗΣΤΟΣ: Πατάμε ένα pause για σήμερα;
ΝΑΤΕΛΑ: Ναι, ναι…
OUTRO: Ο Άλεξ εξαφανίστηκε από το κέντρο της Βέροιας την Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου του 2006. Έκτοτε αγνοείται. Αν ακούγοντας αυτό το podcast του istorima θέλετε να μοιραστείτε κάποια νέα πληροφορία σχετικά με την υπόθεση, μπορείτε να στείλετε email στο findalex.podcast@gmail.com για να ενημερωθεί η οικογένεια. Μια ιστορία αλλάζει πολλές, όμως αυτή την ιστορία μπορεί να την αλλάξει μόνο η αλήθεια.